ލެއަށް ފަހު ފުއްޕާމެއިންވެސް މައިކްރޯޕްލާސްޓިކްގެ ނިޝާންތައް

ސާޖަރީއަށް ފަހު ބައިވެރިންގެ ކިބައިން ހޯދި ފުއްޕާމޭގެ ޓިޝޫގައި ކުރި ދިރާސާއަކުން ފުއްޕާމޭގެ ހުރިހާ ސަރަހައްދެއްގައި މައިކްރޯޕްލާސްޓިކް ހުރިކަން އެނގުނު އިރު، އޭގެ ތެރޭގައި ފުން ބައިތައް ވެސް ހިމެނެ އެވެ.
ދިރާސާކުރާ ފަރާތްތަކުން ވަނީ ފުއްޕާމޭގެ 13 ޓިޝޫ ސާމްޕަލްގެ ތެރެއިން 11 ސާމްޕަލްގައި 39 މައިކްރޯޕްލާސްޓިކް އަދި ތަފާތު 12 ވައްތަރެއްގެ މައިކްރޯޕްލާސްޓިކް ހޯދާފައެވެ.

މައިކްރޯޕްލާސްޓިކްގެ ސަބަބުން އިންސާނުންގެ ސިއްހަތަށް ކުރާ އަސަރުތައް ދެނެގަތުމަށް އިތުރު ދިރާސާތައް ކުރަން ޖެހޭ ކަމަށް ސައިންސްވެރިން ގަބޫލު ކުރެ އެވެ.

advertisement

އާންމު ދިރިއުޅުމުގައި އަހަރެމެން ބޭނުންކުރާ ގިނަ އައިޓަމްތަކުގައި ޕްލާސްޓިކަކީ ވަރަށް އާންމު އެއްޗެކެވެ. 2018 ވަނަ އަހަރު އެމެރިކާއިން އެކަނިވެސް ގާތްގަނޑަކަށް 36 މިލިއަން ޓަނުގެ ޕްލާސްޓިކް އުފެއްދި ނަމަވެސް ރީސައިކަލް ކޮށްފައިވަނީ ގާތްގަނޑަކަށް ނުވަ ޕަސެންޓެވެ.

މީގެ އިތުރުން ޕްލާސްޓިކުގެ ސަބަބުން ތިމާވެށީގެ އަދި ސިއްހީ ކަންބޮޑުވުންތައް އިތުރުވެ، 100 އަހަރުން ފެށިގެން 1000 އަހަރާ ހަމައަށް އެއްވެސް ތަނެއްގައި ޕްލާސްޓިކުގެ ސަބަބުން ލޭންޑްފިލްތައް ނިކަމެތިވުމަށް ގިނަ ދުވަސްތަކެއް ހޭދަވެއެވެ. ޕްލާސްޓިކް ގެ ސަބަބުން މައިކްރޯޕްލާސްޓިކްޓްރަސްޓް ސޯސް ނަމަކަށް ކިޔާ އެއް މައިކްރޯމީޓަރާއި ފަސް މިލިމީޓަރާއި ދެމެދުގެ މިނިޓް ޕާޓިކަލްސް އަކަށް ގޯސްވެގެން ދެއެވެ.

ވައިގައި ހިފީމާ، އަޅުގަނޑުމެން ބޯފެނާއި، އަޅުގަނޑުމެން ބީހޭ ތަކެއްޗާއި، އަޅުގަނޑުމެން ކައިއުޅޭ ކާނާގެ ތެރޭގައި ޕްލާސްޓިކް ހުރެ އެވެ. މައިކްރޯޕްލާސްޓިކް ހުރިހާ ތަނެއްގައި ވެސް ހުންނަ އިރު، އިންސާނުންގެ އެކްސްޕޯޝާ އަކީ ލާޒިމު އެއްޗަކަށް ވަނީ ހަދައިގެންނެވެ. ސައިންސް އޮފް ދަ ޓޯޓަލް އެންވަޔަރަންމަންޓްގައި ޝާއިއުކޮށްފައިވާ އާ ދިރާސާއެއްގެ ސަބަބުން އެންމެ ފަހުގެ ހެކިތަކަށް އިތުރު ފުރިހަމަކަމެއް ގެނެސްދެއެވެ.

އިންސާނުންގެ ޓިޝޫތަކުގައި މައިކްރޯޕްލާސްޓިކް:
20 މައިކްރޯމީޓާ ޓްރަސްޓް ސޯސް އަށް ވުރެ ކުދި ޕްލާސްޓިކް ޕާޓިކަލްސް އަކީ ލޮލަށް ނުފެންނަ ވަރަށް ވުރެ ކުޑަ، ސެލް މެމްބްރޭން ހުރަސްކޮށް ޓިޝޫތަކުގައި ޖަމާވާ އެއްޗެކެވެ. މީގެ ކުރީގެ ދިރާސާތަކުން އިންސާނުންގެ ކޮލޮން، ފީސް، ޕްލެސެންޓާ ޓިޝޫ، އިންސާނުންގެ ލޭ، އަދި އެންމެ ފަހުން ފުއްޕާމޭގައި މައިކްރޯޕްލާސްޓިކް ހުރިކަން ދެނެގަނެވިއްޖެ އެވެ.

ޔުނިވާސިޓީ އޮފް ގްރޮނިންގަންގެ ރިސާޗަރެއް ކަމަށްވާ ޑރ ފްރާންސިއަން ވޭން ޑިޖްކް 2019 ވަނަ އަހަރު ޕްލާސްޓިކް ހެލްތު ސަމިޓް ޕްރެޒެންޓޭޝަނެއްގައި ބަޔާންކުރައްވަނީ “ފޭރާމުގެ ޓެކްސްޓައިލްސް އިން ތިމާވެއްޓަށް މައިކްރޯ އަދި ނެނޯފިކަރސް ދޫކޮށްދެއެވެ. ތިބާ ދިރިއުޅޭ ގޭގައި ގާތްގަނޑަކަށް 20 ކިލޯގުރާމުގެ ކުނޑި އަހަރެއްގެ މައްޗަށް ޖަމާވާ ކަމަށާއި އޭގެ ތެރެއިން ހަ ކިލޯގްރާމް މައިކްރޯޕްލާސްޓިކް ފައިބަރު އަދި ގިނަ ވަގުތު ގޭތެރޭގައި ހޭދަކުރާ ކަމަށެވެ.

މައިކްރޯޕްލާސްޓިކް އެކްސްޕޯޝާގެ ސަބަބުން ލެބޯޓްރީ ޖަނަވާރުތަކާއި ސެލްތަކުގެ ސަގާފަތްތަކުގައި އިންފްލެމޭޝަން ޓްރަސްޓްސޯސް، ސެލް މަރުވުން، އަދި ޑީއެންއޭ ގެއްލުން ލިބޭކަން ވަނީ ހާމަވެފައެވެ. އިންސިއުލިން މައިކްރޯޕްލާސްޓިކް ފައިބަރުން އިންސާނުންގެ ސެލްތަކަށް ވިހަމާއްދާތައް ބަރޯސާވަނީ ޕްލާސްޓިކްގެ ބާވަތާއި، އެކްސްޕޯޝަރ ލެވެލްއާއި، ޕާޓިކަލް ޝޭޕް، ސައިޒް، އެބްޒޯބްޑް ޕޮލިއުޓަންޓްސް، އަދި ޕްލާސްޓިކްގައި ހުންނަ އެޑިޓިވްސް ލީޗިންގެ މައްޗަށް ކަމަށް ވެދާނެކަމުގެ ކަންބޮޑުވުން އެބައޮތެވެ.

ޔުނިވާސިޓީ އޮފް ހަލް އާއި ހަލް ޔޯކް މެޑިކަލް ސްކޫލްގެ ރިސާޗަރުން ކުރި ދިރާސާއެއްގައި ވަނީ ފުއްޕާމޭގެ ކެންސަރުގެ ސާޖަރީ ނުވަތަ ފުއްޕާމޭގެ ކެންސަރުސާޖަރީ އަށް ފަހު ހޯދި އިންސާނާގެ ފުއްޕާމޭގެ ޓިޝޫތަކުގައި މައިކްރޯޕްލާސްޓިކް ހުރިތޯ ދިރާސާކޮށްފަ އެވެ.

ފުއްޕާމޭގެ މަސައްކަތް ރަނގަޅު ކުރުމަށް ފުއްޕާމޭގެ އޮޕަރޭޝަން ކުރުމުން ކްރޮނިކް އޮބްސްޓްރަކްޓިވް ޕަލްމޮނަރީ ޑިޒީޒް (ސީއޯޕީޑީ) ހުންނަ މީހުންގެ ހަލާކުވެފައިވާ ޓިޝޫތައް ދުރުކޮށްދެ އެވެ. ދިރާސާކުރާ ފަރާތްތަކުން މައިކްރޯޕްލާސްޓިކް ނޫން މައިކްރޯޕްލާސްޓިކްތަކާ ތަފާތުކުރުމަށް މައިކްރޯއެފްޓީއައިއާރް ސްޕެކްޓްރޯސްކޮޕީ ނަމަކަށް ކިޔާ އެނަލިސިސް މެތަޑެއް ބޭނުންކުރިއެވެ.

މައިކްރޯއެފްޓީއައިއާރް ސްޕެކްޓްރޯސްކޮޕީ އިން 3 މައިކްރޯމީޓަރަށް ތިރިއަށް ޕާޓިކަލްތައް ދެނެގަނެވިއްޖެ:

ދިރާސާކުރާ ފަރާތްތަކުން ވަނީ ކާސަލް ހިލް ހޮސްޕިޓަލާއި ހަލް ޔުނިވާސިޓީ ޓީޗިން ހޮސްޕިޓަލްސްގައި 11 ދިރާސާގެ ބައިވެރިންގެ ސާޖަރީ ޕްރޮސީޖާތަކަށް ފަހު ފުއްޕާމޭގެ އެކި ސަރަހައްދުތަކުން ނަގާފައިވާ ޓިޝޫ ސާމްޕަލްތައް ބޭނުންކޮށްފަ އެވެ. ދެ ބައިވެރިން ވަނީ ފުއްޕާމޭގެ ވަކި ވަކި ސަރަހައްދުތަކުން ދެ ޓިޝޫ ސާމްޕަލެއް ހިއްސާކޮށްފައެވެ.

ދިރާސާގެ ބައިވެރިންގެ ތެރެއިން 45 ޕަސެންޓަކީ އަންހެން ބައިވެރިން ނެވެ. އެވްރެޖް އުމުރަކީ 63 އަހަރެވެ. މައިކްރޯޕްލާސްޓިކަކީ ހުރިހާ ވައްތަރެއްގެ އެއްޗަކަށް ވާތީ، ދިރާސާކުރާ ފަރާތްތަކުން ވަނީ ތަޣައްޔަރުވުމުން ދުރުހެލިވުމަށާއި އެޖަސްޓް ކުރުމަށް ހަރުކަށި ކޮންޓްރޯލް ފިޔަވަޅުތަކެއް ބޭނުންކޮށްފައެވެ.

ފުން ނޭވާތަކެއް ނޭފަތުގެ ތެރެއަށް ވަދެގެން ދެއެވެ.

ދިރާސާކުރާ ފަރާތްތަކުން ވަނީ ފުއްޕާމޭގެ ހުރިހާ ސަރަހައްދަކުން މައިކްރޯޕްލާސްޓިކް ހޯދާފައެވެ. އެ ޓީމުން ވަނީ ފުއްޕާމޭގެ 13 ޓިޝޫ ސާމްޕަލްގެ ތެރެއިން 11 ސާމްޕަލެއްގައި 39 މައިކްރޯޕްލާސްޓިކް ދެނެގަނެ، ކޮންމެ ސާމްޕަލަކަށް އެވްރެޖްކޮށް 3 މައިކްރޯޕްލާސްޓިކް ދެނެގަނެފައެވެ.

ސާމްޕަލްތަކުން ފެނުނު މައިކްރޯޕްލާސްޓިކްގެ 12 ބާވަތެއް.

• ޕޮލިޕްރޮޕިލީން (ޕީޕީ(sad)
  ކާޕެޓް، ފޭރާން، އޮޓޮމޯޓިވް ޕްލާސްޓިކް ގެ ތެރެއިން ފެނުނު.
  *ޕޮލިއެތްލީން ޓެރެފްތަލޭޓް:
  ފޭރާމާއި، ބުއިމާއި، ކާބޯތަކެތި ކޮންޓެއިނަރުތަކުގައި ތިބޭ.
• ރެސިން:
  ޕްރޮޓެކްޓިވް ކޯޓިން އާއި ޕެއިންޓްސްގެ ކޮމްޕޯނަންޓެއް.
  *ޕޮލިޔެތެލީން (ޕީއީ(sad)
  ކާބޯތަކެތި ރެޕަރ، މިލްކް ކޮންޓެއިނަރ، ޓޯއީސް، އަދި ޑިޓާޖަންޓް ފުޅިތަކުގެ އެއް ބައި.

ޔަގީން ނުވާ ސިއްހީ އަސަރު:
ސީއޭއޭގެ ސަންޓާ މޮނިކާގައި ހުންނަ ޕްރޮވިޑެންސް ސެއިންޓް ޖޯންސް ހެލްތު ސެންޓަރުގެ ސެއިންޓް ޖޯންސް ކެންސާ އިންސްޓިޓިއުޓްގެ ތޮރަސިކް ސާޖަރީގެ އެސިސްޓެންޓް ޕްރޮފެސަރު ޑރ. އޮސިތާ އޮނޯގާ، ޓްރަސްޓް ސޯސް ތޮރަސިކް ސާޖަން އަދި އެސިސްޓެންޓް ޕްރޮފެސަރު، އެމްއެންޓީއަށް މި ދިރާސާއާ ބެހޭ ގޮތުން ކޮމެންޓު ކުރެއްވި އެވެ.

“މިހާރު އަޅުގަނޑުމެންނަށް އެނގޭ ޕްލާސްޓިކް ކުދި، ތަފާތު ޕާޓިކަލްސް، ޝައްކެއް ވެސް ނެތް ގޮތުގައި މިހާރު އަޅުގަނޑުމެންނަށް އެ ޕްލާސްޓިކްތައް ފެނުމަކީ ޝައްކެއް އޮތް ކަމެއް ނޫން. ކޮންމެވެސް ގޮތަކުން ނޭފަތުގައި ތާށިވެފައި މި ހުންނަނީ ފުއްޕާމޭގެ ފިލްޓަރަކީ ކޮންމެހެން ވެސް ހަށިގަނޑަށް ބޭނުންވާ ފިލްޓަރަކަށް ވާތީ.” އޭނާ ވިދާޅުވި އެވެ.

ޑރ އޮނޯގާ ވިދާޅުވީ، މައިކްރޯޕްލާސްޓިކާއި، މިހާރުގެ ޑޭޓާއާއެކު އޭގެ އަސަރުތަކާ ބެހޭ ގޮތުން އެއްޗެއް ބުނަން ދަތި ކަމަށެވެ.

“އަސްލު ސުވާލަކީ ހަށިގަނޑުގެ ތެރޭގައި ކަމެއް ކުރަނީ ކީއްކުރަން ދޯ؟ އިންފްލެމޭޝަން އުފެދޭ ފަދަ ކަންތައްތަކާއި ބޭރު [ޕްލާސްޓިކް ފަދަ] އެއްޗެހި ހަށިގަނޑުން ނުރުހޭ. އެހެންވެ، އޭގެ ސަބަބުން ކްރޮނިކް އިންފްލެމޭޝަން އަށް މަގުފަހިވާ ނަމަ، އެ ތަނުން މަގުމަތީގައި އަހަރުތަކެއް ވަންދެން ތަރައްގީވާ އެއްޗެހި ތަކެއް ހުރެދާނެ،” އޭނާ އިތުރަށް ވިދާޅުވި އެވެ.

ފުއްޕާމޭގައި މައިކްރޯޕްލާސްޓިކްގެ ސަބަބުން އިންސާނުންގެ ސިއްހަތަށް ދިގު މުއްދަތަކަށް ކުރާ އަސަރުތައް މިހާރު ނުވިސްނެ އެވެ.

ޑރ އޮނޯގާ ވިދާޅުވީ، ފުއްޕާމޭގެ ތެރޭގައި ހުންނަ މައިކްރޯޕްލާސްޓިކްގެ ސަބަބުން އިންފްލެމޭޓަރީ ފުއްޕާމޭގެ ބައްޔެއް ނުވަތަ ކެންސަރަށް މަގުފަހިވާނަމަ ފޮލޯއަޕް ސްޓަޑީއަކަށް އެޑްރެސް ކުރަން ޖެހޭ ކަމަށެވެ. އަދި އެއީ “ސަބަބު އަދި އަސަރު” ދެނެގަތުމަށް ބޮޑު އާބާދީއެއްގައި ކުރިއަށް ގެންދަން ޖެހޭ ކަމެއް ކަމަށް ވެސް އޭނާ ވިދާޅުވި އެވެ.